DWIE DATY LOKACJI
W literaturze funkcjonują dwie daty lokacji Rum. Część historyków pisze, że lokowano je w 1557 roku jako wieś czynszową. Natomiast w niemieckiej literaturze podaje się, że Rumy lokowano 10 grudnia 1566 roku. Zasadźcą był Paweł Kozak z Mikosz, który otrzymał 10 włók sołeckich.
W 1663 r. wieś została wydzierżawiona pułkownikowi Krzysztofowi Albrechtowi von Schönaich. W latach 1709-1711 Rumy dotknęła zaraza dżumy. Wolnizny powstałe na skutek zarazy obsadzone zostały asekurantami, którzy otrzymywali do zasiedlenia pustki i czasowe zwolnienie z podatków w zamian za późniejszy, wysoki czynsz.
BAPTYŚCI
W 1849 r. Gottlieb Groß kupił w Rumach kawałek gruntu. Groß jest uważany za pierwszego baptystę na Mazurach. W 1857 r. odbył się w Rumach pierwszy na Mazurach chrzest baptystów, a w 1861 r. założono tu ich pierwszą gminę. Rok później liczyła już ona około 200 wiernych. W 1864 r. wybudowano dom modlitewny, który przetrwał do naszych czasów, ale jest niestety mocno zmieniony przez dobudówkę i styropian. Z Rum baptyści zaczęli rozprzestrzeniać się na całe Mazury. W 1865 r. prawie połowa mieszkańców wsi wyjechała do Rosji na Wołyń, a stamtąd w 1890 r. większość udała się do Ameryki Północnej. Baptyści w Rumach kontynuowali działalność pod kierownictwem Friedricha Kottkego. W 1867 r. gmina liczyła 377 wiernych, a dwa lata późnej około 500. W 1878 r. skupiała 1300 osób z 80 miejscowości. Z zakładanych przez gminę w Rumach stacji duszpasterskich narodziły się nowe gminy. Z czasem centralnym ośrodkiem baptystów na południowych Mazurach stało się Szczytno. Przed I wojną światową gmina w Szczytnie nosiła oficjalną nazwę: „Gmina Rumy z siedzibą w Szczytnie”. Baptyści w Rumach od połowy XIX w. posiadali własny cmentarz.
MŁYN, SZKOŁA, KARCZMA
W 1840 r. wieś została podzielona na dwa sołectwa (Rumy A i Rumy B). Właścicielami młynów przed wojną byli: Wilhelm Dörk i Poppek. Pierwszy młyn był napędzany silnikiem gazowym, drugi silnikiem spalinowym. Był tu też jeszcze jeden niewielki drewniany wiatrak, którego właścicielem był Willy Bialluch.
Szkoła w Rumach istniała już przed 1730 rokiem.